بارداری یک مرحله طبیعی و مهم در زندگی زنان است. در این دوران، برخی تغییرات بدنی می توانند منجر به بروز کم خونی شوند. کم خونی در بارداری ممکن است به خاطر کاهش هموگلوبین (پروتئین حاوی آهن در خون) یا کاهش تعداد سلول های قرمز خون باشد. در مقاله پیش رو عوامل موثر بر کم خونی در دوران بارداری و راه های مقاله با آن را بررسی خواهیم کرد.
عوامل موثر در ایجاد کم خونی در بارداری
کم خونی دوران بارداری ممکن است دلایل بسیاری داشته باشد؛ اما رایج ترین دلایل آن به شرح زیر است:
1. کمبود آهن در بدن
کمبود آهن در بدن می تواند عامل ایجاد کم خونی در دوران بارداری شود. بدن در دوران بارداری بیشتر از هر زمان دیگری، نیاز به آهن دارد تا بتواند به نیازهای خونی خود و جنین، پاسخ دهد. حتی در صورت مصرف منابع غذایی آهن دار، ممکن است برخی زنان به دلیل مشکلات جذب آهن، با کمبود آن مواجه شوند.
2. بارداری چندقلو
در بارداری چندقلویی، باید منابع غذایی بیشتری برای نگهداری جنین ها، مصرف شود. این امر می تواند یکی از دلایل اصلی کمبود آهن و بروز کم خونی در مادر باشد.
3. بارداری های پیاپی
زنانی که بارداری های پیاپی داشته اند، بعد از هر بار بارداری، به آهن بیشتری نیاز دارند. اگر به درستی به این نیاز پاسخ داده نشود، ممکن است با کم خونی مواجه شوند.
4. تهویه نامناسب
تهویه نامناسب در اتاق خواب و تنفس ناقص می تواند باعث کاهش تعداد سلول های قرمز خون شود و در نتیجه کم خونی را تحریک کند.
5. کمبود ویتامین های خاص
نقص ویتامین B12 و اسید فولیک نیز، یکی دیگر از مهم ترین دلایل بروز کم خونی در دوران بارداری است.
6. عوامل وراثتی
وراثت نیز نقش مهمی در افزایش احتمال کم خونی در دوران بارداری دارد. از این رو باید قبل از باردار شدن مادر از نظر ژنتیکی بررسی شود.
راه های پیشگیری از کم خونی در دوران بارداری
هرچند این مشکل در اکثر خانم ها، بسیار شایع است؛ اما خوشبختانه روش های بسیاری برای پیشگیری از آن وجود دارد که برخی از آن ها در ادامه آورده شده است:
- رعایت تغذیه مناسب
مصرف منابع غذایی غنی از آهن می تواند به جلوگیری از کم خونی کمک کند. به طور میانگین هر فرد باید حداقل روزی ۲۷ تا ۳۰ میلی گرم آهن از منابع غذایی متنوعی مانند گوشت قرمز، ماهی، برنج قهوه ای، نخود، زردچوبه و… دریافت نماید.
- مصرف مکمل های آهن
در صورتی که نتوان از طریق تغذیه، آهن مورد نیاز بدن را تامین کرد؛ یا به درستی آن را جذب نمود، معمولا باید از مکمل های آهن استفاده شود. مصرف این مکمل ها باید به توصیه پزشک صورت گیرد.
- استراحت مناسب
استراحت کافی و داشتن خواب باکیفیت در طول روز و شب، به جلوگیری از کم خونی کمک می کند. استراحت کافی باعث می شود تغییرات بدنی در این دوران به خوبی تسهیل شده و به بدن فرصتی برای بهبود دهد.
- معاینات مرتب
برای اطمینان از وضعیت بدن خود و اطلاع از هرگونه کمبود آهن و کم خونی، به مداوم با پزشک خود در ارتباط باشید. پزشک می تواند با انجام آزمایش های مختلف اطلاعات خوبی از شرایط شما به دست آورد.
با رعایت موارد ذکر شده و عمل به توصیه های پزشک، می توان کم خونی در بارداری را کاهش داد و به حفظ سلامتی مادر و جنین کمک کرد.
راهکارهای تشخیص کم خونی در بارداری
پزشکان متخصص از روش های متفاوتی برای تشخیص کم خونی در دوران بارداری استفاده می کنند؛ که متداول ترین آن ها به شرح زیر است:
- معاینه فیزیکی؛ پزشک متخصص با انجام معاینه فیزیکی شامل بررسی ناحیه مشکوک به خونریزی، بررسی فرکشن های قلبی و سایر علائم جسمی، میزان کم خونی را تشخیص می دهد.
- انجام آزمایش خون: با انجام آزمایشات خون نظیر شمارش کامل سلول های خونی (CBC)، تست های آهن، بررسی سطح هموگلوبین و سایر فرکشن های خون، این مشکل تشخیص داده می شود.
- بررسی تصویری: در صورت نیاز، پزشک ممکن است، از بررسی های تصویربرداری نظیر سونوگرافی برای تشخیص دقیق علت خونریزی و بروز کم خونی، استفاده کند.
تأثیر کم خونی بر سلامت بارداری
کم خونی در بارداری، در صورت عدم درمان، می تواند به بروز مشکلات جدی در زمان بارداری، و حتی موقع تولد نوزاد منتهی شود. برخی از تأثیرات ممکن کم خونی بر سلامت بارداری عبارتند از:
- افزایش خطر زایمان زودرس
- کاهش میل به ورزش و تحرک
- خستگی و افت فردی عملکردی
- خطر ابتلا به عفونت های ناشی از خونریزی
کم خونی در بارداری نه تنها بر سلامت مادر بلکه بر سلامت جنین نیز تأثیرات غیر قابل جبرانی می گذارد. از جمله تأثیرات احتمالی کم خونی در بارداری بر سلامت جنین،می توان به موارد زیر اشاره کرد:افزایش خطر قبل از زایمان و عمل سزارین
- کاهش وزن جنین در زمان تولد
- افزایش خطر ابتلا به نارسایی مغزی
- افزایش خطر ابتلا به عیوب تولدی
- کاهش طول مدت بارداری و زایمان زودرس
در نهایت، در صورت مشاهده هرگونه نشانه ای از کم خونی در بارداری، باید به پزشک مراجعه کرده و راهکارهای درمانی مناسب را از او دریافت کنید. حفظ سلامتی خود و نوزادی که در دل شما رشد می کند، امری بسیار مهم است، پس از توجه به علائم کم خونی در بارداری غفلت نکنید.
علائم کم خونی دردر دوران بارداری
علائم کم خونی در بارداری ممکن است از مادری به مادر دیگر متفاوت باشد؛ اما عمده ترین علائم آن به شرح زیر است:
- تنگی نفس
- تپش قلب
- سردرد و سرگیجه
- بی رنگ شدن پوست
- کاهش وزن غیر طبیعی
- کاهش تمرکز و توانایی جسمی
- احساس خستگی و ضعف شدید
راه های درمان و مدیریت کم خونی در بارداری
برای درمان و مدیریت کم خونی در بارداری، می توان از راه های زیر استفاده کرد:
- تغذیه مناسب؛ مصرف مواد غذایی غنی از آهن، فولیک اسید و ویتامین B12 می تواند به تولید خون و بهبود کم خونی در بارداری کمک کند. بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید و برنامه تغذیه مناسبی برای دوران بارداری خود دریافت نمایید.
- مصرف مکمل های آهن؛ مصرف مکمل های آهن و فولیک اسید در قبل و حین بارداری بسیار مهم است. از این رو در صورت نیاز، پزشک ممکن است برای افزایش سطح آهن در بدن شما، مکمل های خاصی تجویز کند.
- استراحت و خواب کافی؛ استراحت و خواب کافی می تواند به روند درمان کم خونی در دوران بارداری کمک کند.
- داروها و درمان های دیگر؛ در برخی موارد، پزشک ممکن است داروها و درمان های دیگر را برای درمان کم خونی در بارداری تجویز کند.
نتیجه گیری
کم خونی در بارداری می تواند باعث ایجاد مشکلات متعددی برای زنان باردار و جنین آن ها شود؛ اما خوشبختانه با رعایت تغذیه مناسب و عمل به توصیه های پزشکی در قبل و حین بارداری، می توان تا حد قابل قبولی این مشکل را کنترل کرد.
به طور کلی رعایت تغذیه مناسب، مصرف مواد غذایی غنی از عناصر مورد نیاز بدن و مصرف مکمل های خوراکی تجویز شده توسط پزشک، می تواند در پیشگیری و مدیریت این مشکل بسیار موثر باشد. البته بهتر است قبل از ایجاد هر گونه تغییر در رژیم غذایی و استفاده از مکمل های آهن خود، با پزشک متخصص مشورت کنید. با مراقبت از خود و رعایت درست نکات درمانی، می توانید سلامت خود و جنین را تضمین کنید.
